اختیار صلح داور و صلحنامه داوری
بررسی ماده ۴۸۳ قانون آیین دادرسی مدنی + نمونه آراء دادگاه
مقدمه
در بسیاری از دعاوی حقوقی و تجاری، داوری به عنوان روشی سریع و تخصصی برای حل اختلافات مورد استقبال قرار میگیرد. اما یک قابلیت مهم که کمتر به آن توجه شده، اختیار صلح داوران است؛ امکانی که میتواند اختلاف را بدون صدور رأی قاطع و از طریق سازش و توافق پایان دهد. ماده ۴۸۳ قانون آیین دادرسی مدنی ایران به این موضوع مهم پرداخته است.
ماده ۴۸۳ قانون آیین دادرسی مدنی چه میگوید؟
«در صورتی که داوران اختیار صلح داشته باشند میتوانند دعوا را با صلح خاتمه دهند. در این صورت صلحنامهای که به امضای داوران رسیده باشد معتبر و قابل اجرا است.»
به زبان ساده، اگر شما و طرف مقابل در قرارداد داوری یا در جریان داوری، به داوران اختیار صلح بدهید، داوران میتوانند با تنظیم یک صلحنامه، اختلاف را به شیوهای مرضیالطرفین پایان دهند. این صلحنامه از نظر قانونی مثل رأی داور معتبر و لازمالاجراست.
چرا اختیار صلح داور اهمیت دارد؟
- کاهش تنش و هزینه: گاهی با یک راهحل میانه و بدون صدور رأی قاطع، دعوا به بهترین شکل ممکن حل میشود.
- پیشگیری از فرسایشی شدن اختلاف: توافق از طریق صلح سریعتر و کمهزینهتر است.
- اعتبار اجرایی بالا: صلحنامه داوری مثل رأی داور قابل اجراست و اجرای آن نیازی به رفتن دوباره به دادگاه ندارد.
- امکان راهحل ابتکاری: داوران باتجربه معمولاً با شناخت از هر دو طرف، میتوانند پیشنهادهایی بدهند که دادگاهها به آنها دسترسی ندارند.
چه زمانی داور میتواند صلح کند؟
اختیار صلح باید صراحتاً در قرارداد داوری یا طی یک توافق جداگانه به داوران داده شود. اگر این اختیار ذکر نشده باشد، داوران نمیتوانند راساً اقدام به صلح و سازش کنند و فقط موظف به صدور رأی بر اساس ادله و مدارک هستند.
صلحنامه داوری چگونه تنظیم میشود؟
- کتبی و با ذکر مفاد دقیق توافق: موارد صلح، تعهدات هر طرف و آثار صلح باید دقیقاً در صلحنامه ذکر شود.
- امضای طرفین دعوا لازم نیست زیرا اختیار صلح به داور داده شده و او با راعایت مصلحت هردو طرف صلح نامه را صادر می کند.
- بعد از صدور باید مانند رای داوری به طرفین ابلاغ شود
نمونه بند پیشنهادی برای اختیار صلح در قرارداد داوری
«داور یا داوران این قرارداد، علاوه بر صلاحیت در رسیدگی و صدور رأی، اختیار دارند اختلاف را از طریق صلح و سازش خاتمه دهند. صلحنامه تنظیمی توسط داوران، معتبر و لازمالاجرا خواهد بود.»
نمونه آراء دادگاه درباره صلح در داوری
رأی اول – شعبه ۱۰ دادگاه تجدیدنظر تهران
در پروندهای، خواهان به صلحنامه داوری اعتراض کرد و مدعی شد صلح بدون رضایت او انجام شده است. دادگاه ضمن بررسی قرارداد، تأکید کرد:
«با توجه به اینکه اختیار صلح به داوران داده شده و صلحنامه به امضای داوران و هر دو طرف رسیده است، طبق ماده ۴۸۳، صلحنامه داوری معتبر و لازمالاجراست. اعتراض خواهان رد میشود.»
رأی دوم – شعبه ۱۷ دادگاه حقوقی اصفهان
در پرونده دیگر، فقط یکی از طرفین صلحنامه داوری را امضا کرد. دادگاه اعلام کرد:
«در صورت عدم امضای صلحنامه از سوی یکی از طرفین، صلحنامه داوری طبق ماده ۴۸۳ معتبر نیست و رأی داور قابلیت اجرا ندارد.»
یکی از مواردی مهمی که می تواند موجب ابطال رای داور شود اختیار یا عدم اختیار در صلح می باشد از طرفی امکان دارد به ظاهر داور رای داده باشد اما رای داور، ماهیت صلح داشته باشد در این پست مفصل به بحث ابطال رای داوری پرداخته شده است.
نکات کلیدی برای تنظیم قرارداد داوری
- متن شرط داوری که دارای اختیار صلح برای داوران است باید شفاف، کامل و بدون ابهام باشد.
- حتماً پیش از اعطای اختیار صلح ، با وکیل متخصص مشورت کنید و در صورت تردید چنین اختیاری به داور اعطا نکنید.
جمعبندی و توصیه حقوقی
اختیار صلح داور یک ابزار مهم برای حل دوستانه و سریع اختلافات است. اما در صورتی که داور شما متخصص و متعهد باشد لذا شرط احتیاط عدم اعطای چنین حقی به داور است.
برای بررسی پرونده، ابطال رای داوری ،تنظیم شرط داوری و بهرهمندی از تجربه و تخصص در داوری، با ما تماس بگیرید.
هنوز نظری برای این پست ثبت نشده است.