جلب ثالث در داوری؛ تفاوتها، مبانی قانونی و آثار حقوقی
یکی از موضوعات پیچیده و کمتر شناختهشده در رسیدگیهای داوری، مسألهی جلب ثالث است. در حالیکه در دادرسیهای قضایی، قواعد جلب ثالث نسبتاً روشن و اجرایی است، اما در داوری این موضوع ظرافتهای حقوقی خاصی دارد که عدم آگاهی از آنها ممکن است منجر به صدور رأیی غیرقابل اجرا یا حتی قابل ابطال گردد.
جلب ثالث در دادرسی قضایی چیست؟
در دعاوی قضایی، طبق ماده 139 قانون آیین دادرسی مدنی، هر یک از طرفین دعوا میتوانند برای حمایت از منافع خود، شخص ثالثی را که در موضوع دعوا ذینفع است به دعوا جلب کنند. پس از جلب، شخص ثالث عملاً جایگاه یک خوانده را پیدا کرده و در برابر دادگاه همان حقوق و تکالیف طرفین اصلی را خواهد داشت، حتی اگر تمایلی به ورود به دعوا نداشته باشد.
اما جلب ثالث در داوری به این سادگی نیست!
بر اساس ماده 475 قانون آیین دادرسی مدنی، اگر شخص ثالثی قبل یا بعد از ارجاع دعوا به داوری وارد دعوا شود یا به داوری جلب شود، لازم است:
«با طرفین دعوای اصلی در ارجاع امر به داوری و تعیین داور یا داوران تراضی کند؛ در غیر این صورت، به دعوای او بهطور مستقل رسیدگی خواهد شد.»
یعنی در داوری، برخلاف دادگاه، رضایت ثالث پیششرط ورود او به فرآیند داوری است.
تحلیل حقوقی و مقایسه با دادرسی قضایی
در دادرسی قضایی، شخص ثالثی که جلب میشود، عملاً بهعنوان خوانده با تمام آثار آن شناخته میشود، حتی اگر اساساً تمایلی به حضور در دعوا نداشته باشد. اما در داوری، قانونگذار برای حفظ حقوق شخص ثالث، شرط تراضی و رضایت را لازم دانسته است. بنابراین:
- اگر شخص ثالث به داوری رضایت ندهد، داور حق رسیدگی به دعوای مربوط به او را ندارد؛
- دعوای وی باید بهصورت مستقل و در مراجع قضایی طرح و رسیدگی شود؛
- داور تنها نسبت به اشخاصی که در تعیین او تراضی کردهاند صلاحیت دارد.
این موضوع نهتنها یک تفاوت مهم میان داوری و دادرسی عادی است، بلکه در صورت عدم رعایت آن، ممکن است رأی داور بهدلیل ورود به دعوای شخصی که در تعیین داور نقشی نداشته، قابل ابطال شود.
🔁 مقایسه با دادرسی قضایی
ارتباط با موضوع مهم «ابطال رأی داوری»
همانطور که در مطلب کامل مربوط به ابطال رأی داوری توضیح دادهایم، یکی از جهات مهم بطلان، صدور رأی نسبت به اشخاصی است که:
- در تعیین داور نقشی نداشتهاند؛
- یا رضایت خود را به داوری اعلام نکردهاند.
مطابق بند ۲ ماده ۴۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی، اگر شخص ثالثی که در داوری شرکت نداشته نسبت به رأی اعتراض کند، این اعتراض میتواند به بطلان رأی منتهی شود.
در نتیجه:
جلب ثالث در داوری نهتنها با جلب در دادرسی قضایی تفاوت دارد، بلکه نادیده گرفتن ضوابط آن ممکن است رأی داوری را در معرض ابطال قرار دهد. بنابراین:
- اگر قصد دارید شخص ثالثی را وارد فرآیند داوری کنید، حتماً باید رضایت مکتوب او را اخذ کنید؛
- در غیر این صورت، تنها راه حل، طرح دعوای مستقل در مرجع قضایی است.
نتیجهگیری کاربردی
- داوری نهادی قراردادی است؛ ورود هر شخص جدید، حتی به عنوان ثالث، باید با رضایت او صورت گیرد.
- عدم رضایت ثالث به داوری، مانع از رسیدگی داور نسبت به اوست و دعوای او باید در دادگاه صالح رسیدگی شود.
- در صورت عدم تراضی، شخص ثالث همچنان در موقعیت حقوقی خود بهعنوان «ثالث» باقی میماند و نه «خوانده».
- داور فاقد صلاحیت برای الزام شخص ثالث به حضور در فرایند داوری بدون رضایت اوست؛ و هرگونه رأی نسبت به چنین شخصی قابل ابطال خواهد بود.
- نقش رضایت در داوری چند برابر دعاوی عادی اهمیت دارد؛ داوری بدون رضایت، بیاثر است.
ارتباط با وکیل متخصص ابطال رأی داوری تهران
اگر نیاز به مشاوره تخصصی درباره مباحث داوری از جمله: اعتراض یا ابطال رأی داور و یا اجرای رای داور دارید، کافی است با من تماس بگیرید.
من، مهدی سلمانیان، وکیل پایه یک دادگستری و دانشآموخته حقوق خصوصی دانشگاه تهران، سالهاست که بهصورت تخصصی در حوزه داوری و ابطال رأی داوری در تهران فعالیت میکنم.
تماس بامن
هنوز نظری برای این پست ثبت نشده است.