این دعاوی زمانی مطرح میشوند که اختلافی بر سر نحوه شروع، خاتمه، یا شرایط قرارداد وجود دارد.
ادعای اخراج غیرموجه (اخراج بدون دلیل قانونی):
شرح:کارگر معتقد است که کارفرما بدون داشتن دلیل موجه قانونی (مانند قصور عمده یا موارد مندرج در ماده ۲۷ قانون کار) او را اخراج کرده است.
مثال:کارفرمایی یک کارگر را صرفاً به دلیل درخواست مرخصی استحقاقی یا اعتراض به شرایط کاری اخراج میکند. کارگر با طرح شکایت، تقاضای رأی بازگشت به کار یا دریافت حق سنوات و خقوق ایام بلاتکلیفی را دارد.
ادعای خاتمه قرارداد توسط کارفرما بدون رعایت تشریفات:
شرح:در قراردادهای مدت موقت، کارفرما پیش از اتمام مدت قرارداد یا بدون ارائه مدارک کافی به هیئت تشخیص، اقدام به قطع رابطه کار میکند.
۲. دعاوی مربوط به مزایای پایان کار
این دعاوی پس از قطع رابطه کار مطرح میشوند و شامل دریافت حقوقی است که کارفرما از پرداخت آنها خودداری کرده است.
مطالبه پاداش پایان کار (سنوات):
شرح:دریافت مبلغی معادل یک ماه آخرین حقوق به ازای هر سال سابقه کار، در صورت عدم تصفیه حساب در زمان قطع رابطه کار.
مثال:کارگری پس از ۱۵ سال سابقه کار بازنشسته شده یا کارش به پایان رسیده، اما کارفرما فقط حقوق این ماه را پرداخت کرده و مبلغ سنوات را نداده است.
مطالبه حق بن خواروبار و مسکن:
شرح:کارگرانی که طبق قانون یا توافق، مستحق دریافت این مزایا هستند و کارفرما آنها را پرداخت نکرده است.
مطالبه عیدی و سنوات (حق سنوات) برای کارگران رسمی و قراردادی که رابطه کارشان به صورت موقت قطع شده است.
۳. دعاوی مربوط به حقوق و دستمزد
این بخش شامل مطالبات اصلی کارگر در طول دوره اشتغال است که کارفرما آنها را به درستی پرداخت نکرده است.
مطالبه دستمزد معوقه: شرح:عدم پرداخت حقوق ماهانه یا بخشی از آن در سررسید قانونی.
مثال:کارفرما به دلیل مشکلات مالی، حقوق دو ماه آخر سال را به کارگر پرداخت نکرده و پس از ترک کار، کارگر این حقوقها را مطالبه میکند.
مطالبه اضافه کاری، شب کاری و کار در ایام تعطیل:
شرح:عدم پرداخت حقالزحمه قانونی برای ساعات کار مازاد بر ساعات عادی، کار در شب، جمعهها و تعطیلات رسمی.
مثال:کارگری که به طور مستمر ۱۰ ساعت در روز کار کرده، اما فقط حقوق ۸ ساعت را دریافت کرده و مابهالتفاوت اضافه کاری او پرداخت نشده است.
۴. دعاوی مربوط به مرخصیها
مطالبه حق بهرهبرداری از مرخصی استحقاقی:
شرح:مطالبه مبلغ معادل آخرین حقوق برای روزهای مرخصی که کارگر در طول سال استفاده نکرده و در پایان قرارداد، کارفرما آن را تسویه نکرده است.
مثال:کارگری که به دلیل حجم بالای کار، در طول سال مرخصی سالانه خود را استفاده نکرده و تقاضای دریافت مبلغ معادل آن را دارد.
۵. دعاوی مربوط به ایمنی، بهداشت و جبران خسارت (حوادث ناشی از کار)
ادعای غرامت ناشی از حادثه کار:
شرح:اگر کارگر در حین انجام وظیفه یا به سبب آن مصدوم شود (و تقصیر کارفرما در عدم رعایت نکات ایمنی اثبات شود)، کارگر میتواند علاوه بر دریافت غرامت از سازمان تأمین اجتماعی، مطالبه دیه یا ارش (در صورت تقصیر کارفرما) را نیز مطرح کند.
مثال:کارگری در کارگاه بر اثر سقوط داربست معیوب (که کارفرما از تعمیر آن خودداری کرده) دچار نقص عضو میشود. او پس از دریافت مستمری از بیمه، مابهالتفاوت دیه را از کارفرما مطالبه میکند.
سوالات متداول درباره دعاوی کارگر علیه کارفرما
۱ مهلت طرح شکایت کارگر علیه کارفرما چقدر است؟
بر اساس ماده ۱۵۷ قانون کار، کارگر باید ظرفمدت یک سالاز تاریخی که حق او تضییع شده است (مثلاً تاریخ اخراج یا عدم پرداخت حقوق)، مراتب شکایت خود را کتباً یا شفاهاً به اداره کار محل کارگاه اعلام کند. پس از این مدت، حق شکایت ساقط میشود.
۲ اگر کارفرما قرارداد کتبی نداشته باشد، حق و حقوق کارگر ضایع میشود؟
خیر. طبق قانون کار،قرارداد کار میتواند کتبی، شفاهی یا ضمنی باشد. در صورت عدم وجود قرارداد کتبی، روابط کار تابع مقررات قانون کار است و کارگر میتواند با استفاده از ادله دیگر (شهادت شهود، سوابق بیمه، فیش حقوقی و…) حقوق خود را مطالبه کند.
۳ مرجع اولیه رسیدگی به اختلافات کارگری چیست؟
مرجع اولیه،هیئت تشخیصاداره کار و امور اجتماعی محل وقوع کار است. اگر طرفین در این مرحله به توافق نرسند یا رأی صادر شده مورد اعتراض یکی از طرفین قرار گیرد، پرونده بههیئت حل اختلافارجاع داده میشود که رأی آن پس از ۱۵ روز قطعی و لازمالاجرا است، مگر اینکه ظرف ده روز در دادگاه عمومی (حقوقی) قابل اعتراض باشد.
۴ اگر کارگر را اخراج کنند، آیا باید بلافاصله به اداره کار مراجعه کند؟
بله. کارگر اخراج شده باید حداکثر ظرف۳۰ روزاز تاریخ اخراج، به اداره کار مراجعه و شکایت خود را ثبت کند. اگر در هیئت تشخیص، اخراج کارگر غیرموجه تشخیص داده شود، کارفرما مکلف به بازگرداندن کارگر به کار است.
۵ آیا کارگر مشمول قانون کار میتواند حقوق خود را از دادگاه عمومی پیگیری کند؟
خیر. دعاوی ناشی از اجرایقانون کار،قبل از مراجعه به مراجع حل اختلاف کار (اداره کار)، در صلاحیت محاکم عمومی دادگستری نیستند. تنها پس از صدور رأی قطعی در هیئت حل اختلاف است که در صورت اعتراض، موضوع به دادگاه کارگری ارجاع میشود.
۶ حق سنوات کارگرانی که کمتر از یک سال سابقه کار دارند، چگونه محاسبه میشود؟
بر اساس قانون، حق سنوات (پاداش پایان کار) تنها به کارگرانی تعلق میگیرد کهحداقل یک سال سابقه کارداشته باشند. برای سابقه کمتر از یک سال، کارگر مستحق دریافت حقالزحمه یا مزد روزهای کارکرد است، اما حق سنوات به او تعلق نمیگیرد.
۷ در صورت فوت کارگر، طلبهای وی به چه کسی تعلق میگیرد؟
در صورت فوت کارگر، حقوق، دستمزد، مزایای پایان کار و سایر حقوق معوقه وی، طبق قانون و با ارائهگواهی انحصار وراثت، به وراث قانونی او پرداخت خواهد شد.
۸ کارفرما برای کسر از حقوق کارگر (مانند وام یا خسارت) چه محدودیتی دارد؟
به موجب ماده ۳۱ قانون کار، کسر از حقوق کارگربه هیچ عنوانمجاز نیست، مگر در مواردی که قانون اجازه داده است (مانند کسورات قانونی بیمه و مالیات) یا بااجازه کتبی خود کارگربرای موارد مشخص (مانند بازپرداخت وام پرداختی توسط کارفرما).
هنوز نظری برای این پست ثبت نشده است.