شرایط شکلی چک صیادی
چک به عنوان یکی از اسناد تجاری پرکاربرد در روابط مالی، از نظر قانون تجارت و قوانین خاص بانکی، دارای شرایط شکلی مشخصی است. رعایت این شرایط برای صحت و قابلیت اجرای چک ضروری است
شرایط شکلی چک معمولی
مطابق ماده ۳۱۰ قانون تجارت، چک نوشتهای است که به موجب آن، صادرکننده وجوهی را که نزد محالعلیه (بانک) دارد، کلاً یا بعضاً مسترد یا به دیگری واگذار میکند.
بر اساس مقررات، یک چک باید دارای شرایط زیر باشد
امضاء یا مهر صادرکننده: بدون امضا، چک فاقد اعتبار است
تاریخ صدور: باید دقیق و بدون خدشه درج شود. درج تاریخ آینده (چک وعدهدار) پذیرفته شده است اما از نظر شکلی باید مشخص باشد
مبلغ چک: هم به صورت عددی و هم به صورت حروف باید نوشته شود
نام دارنده یا در وجه حامل: مشخص کردن ذینفع الزامی است (جز در موارد حامل)
محل صدور و بانک محالعلیه: ذکر بانک و شعبه پرداختکننده ضروری است
عبارت "چک"
باید روی برگه به وضوح عبارت «چک» نوشته شده باشد تا سند قابل شناسایی به عنوان چک باشد
نکته :برای جلوگیری از جعل و تغییرات، از خودکار با جوهر ثابت و رنگی (معمولاً آبی یا مشکی) استفاده کنید. از تعویض خودکار در حین نوشتن چک خودداری نمایید. چراکه تغییر خودکار میتواند به ادعای جعل منجر شود
محل صدور که منظور همان وجوه یا اعتباری است که صادر کننده چک نزد محال علیه دارد.
تاریخ صدور که همان مندرج در گوشه بالایی سمت راست چک است. اصل بر ان است که چک، در همان تاریخ مندرج در گوشه سمت مندرج در گوشه سمت راست صادر شده است مگر خلاف آن ثابت شود.
دستور پرداخت بی قید و شرط است.
شرایط شکلی صدور چک به مواردی گفته میشود که باید در متن چک بهطور دقیق و قانونی رعایت شود تا چک از نظر قانونی معتبر باشد. این شرایط معمولاً در قانون چک و مقررات مربوطه ذکر شده است.
در خصوص آشنایی با اسناد تجاری به این مقاله مراجعه نمایید.
شرایط شکلی چکهای صیادی
با اجرای قانون جدید صدور چک (اصلاحی ۱۳۹۷)، سامانه صیاد به منظور شفافسازی و کاهش جرایم مالی طراحی شد. صدور چک صیادی مستلزم رعایت شرایط خاص است
ثبت اطلاعات در سامانه صیاد: صادرکننده باید مشخصات چک (مبلغ، تاریخ و نام گیرنده) را در سامانه ثبت کند
تأیید گیرنده: دارنده چک نیز باید از طریق اپلیکیشنهای بانکی یا اینترنت بانک، چک را تأیید کند
یکپارچگی ظاهری: همه چکهای صیادی دارای رنگ و قالب یکسان هستند و قابلیت جعل و دستکاری آنها به حداقل رسیده است
اعتبارسنجی صادرکننده: وضعیت اعتباری صادرکننده (سابقه برگشتی یا خوشحسابی) برای دارنده قابل مشاهده است
پیامدهای عدم رعایت شرایط
چکی که فاقد شرایط شکلی باشد (مثلاً بدون امضا یا تاریخ) اصولاً اعتبار سند تجاری ندارد
در مورد چک صیادی، اگر ثبت در سامانه صورت نگیرد، بانک از پرداخت وجه آن خودداری میکند و دارنده باید از طریق دادگاه حقوقی اقدام نماید
در خصوص آشنایی بیشتر با چک صیادی مقاله ذیل را مطالعه کنید.
نکات مهم:
عدم رعایت هر یک از این شرایط میتواند منجر به عدم اعتبار چک شود
چک باید در قالب فرم مخصوصی که بانکها ارائه میدهند صادر شود
صدور چک بدون داشتن موجودی یا با علم به عدم وجود موجودی، جرم است
✅ انواع چک در قانون ایران
بر اساس ماده 1 قانون صدور چک، انواع چکها به شرح زیر هستند؟
چکی عادی: چکی است که اشخاص عهده بانکها به حساب جاری خود صادر میکنند و دارنده آن تضمینی جز اعتبار صادرکننده آن ندارد
چک تأیید شده: چکی است که اشخاص عهده بانکها به حساب جاری خود صادر و توسط بانک محال علیه پرداخت وجه آن تأیید میشود
چک تضمین شده : چکی است که توسط بانک به عهده همان بانک به درخواست مشتری صادر و پرداخت وجه آن توسط بانک تضمین میشود
چک مسافرتی : چکی است که توسط بانک صادر و وجه آن در هریک از شعب آن بانک یا توسط نمایندگان و کارگزاران آن پرداخت میگردد
در خصوص آشنایی بیشتر با انواع چک این مقاله را مطالعه نمایید.
⚠️ نکات مهم
عدم رعایت شرایط شکلی میتواند منجر به عدم اعتبار چک شود
صدور چک بدون موجودی یا با علم به عدم موجودی، جرم محسوب میشود و صادرکننده ممکن است با پیگرد قانونی مواجه گردد
قبل از پذیرش چک، توصیه میشود وضعیت آن از طریق سامانههای رسمی استعلام گردد
چک صیادی، که بهعنوان «چک الکترونیکی» یا «چک دیجیتال» نیز شناخته میشود، نوعی چک جدید است که با هدف افزایش شفافیت، کاهش چکهای برگشتی و تسهیل در فرآیندهای بانکی در ایران معرفی شده است. این نوع چک از ابتدای سال ۱۴۰۰ جایگزین چکهای سنتی شده و تمامی مراحل صدور، انتقال و وصول آن از طریق سامانه صیاد بانک مرکزی انجام میشود.
🧾 ویژگیهای چک صیادی
تمامی چکهای صیادی باید در سامانه صیاد ثبت شوند. این ثبت شامل اطلاعاتی مانند شناسه یکتای ۱۶ رقمی، مبلغ، تاریخ سررسید، شماره ملی صادرکننده و گیرنده، و وضعیت چک است
قبل از پذیرش یا نقد کردن چک، میتوان وضعیت آن را از طریق سامانه صیاد استعلام کرد. این وضعیت بهصورت رنگی (سفید، زرد، نارنجی، قهوهای یا قرمز) نشاندهنده اعتبار صادرکننده و وضعیت چک است
چک صیادی قابلیت انتقال به دیگران را دارد. در این فرآیند، گیرنده جدید باید اطلاعات چک را در سامانه صیاد ثبت کرده و وضعیت آن را تأیید کند
در صورت برگشت چک، حسابهای صادرکننده در تمامی بانکها به میزان مبلغ چک مسدود میشود تا از صدور چکهای جدید جلوگیری گردد
📲 روشهای استعلام چک صیادی
برای استعلام وضعیت چک صیادی، میتوان از روشهای زیر استفاده کرد:
وارد سایت رسمی سامانه صیاد شوید و شناسه ۱۶ رقمی چک را وارد کنید تا وضعیت آن را مشاهده کنید
شناسه ۱۶ رقمی چک را به شماره ۷۰۱۷۰۱ ارسال کنید. هزینه هر استعلام پیامکی ۳۵۰ تومان است
برخی اپلیکیشنهای بانکی مانند «تاپ» و «ساد۲۴» امکان استعلام و ثبت چک صیادی را فراهم میکنند
✅ مزایای چک صیادی
با ثبت اطلاعات دقیق صادرکننده و گیرنده، احتمال برگشت چک بهطور قابلتوجهی کاهش مییابد
تمامی اطلاعات مربوط به چکها در سامانه صیاد ذخیره میشود که موجب شفافیت در معاملات میشود
امکان انتقال چک به دیگران از طریق سامانه صیاد، فرآیندهای مالی را تسهیل میکند
⚠️ نکات مهم
تمامی چکهای صادره باید در سامانه صیاد ثبت شوند. عدم ثبت موجب عدم اعتبار چک میشود
در صورت برگشت چک، صادرکننده با محدودیتهایی در صدور چکهای جدید مواجه میشود
قبل از پذیرش یا نقد کردن چک، حتماً وضعیت آن را از طریق سامانه صیاد استعلام کنید
هنوز نظری برای این پست ثبت نشده است.