داوری یا دادرسی قضایی؟ انتخاب درست در زمان اختلاف حقوقی
وقتی اختلافی بین دو طرف بهوجود میآید، اولین سوال این است: حل این اختلاف را به دادگاه بسپاریم یا داور؟ هرکدام مزایا و معایب خودش را دارد. اما اگر تفاوتهای اصلی را بدانید، میتوانید تصمیمی بگیرید که هم بهنفع زمان و هزینه شماست و هم از نظر حقوقی هوشمندانهتر است.
۱. ریشه اختلاف؛ اجبار قانونی یا توافق قراردادی؟
بر اساس اصل ۱۵۹ قانون اساسی و ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی، دادگستری مرجع عام رسیدگی به دعاوی و تظلمات است و دادگاه زمانی وارد رسیدگی میشود که فردی با تقدیم دادخواست، طرح دعوا کند. اما داوری یک نهاد توافقی است که به موجب ماده ۴۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی، طرفین میتوانند با توافق، اختلاف خود را به داوری ارجاع دهند. البته تمامی موضوعات داوری پذیر نیست(بیشتر بخوانید)
یعنی اگر توافقی در کار نباشد، اساساً داوری معنا ندارد. اما در دادگاه، رضایت خوانده اهمیتی ندارد و صرف ادعای خواهان برای شروع دادرسی کافی است.
۲. سرعت و هزینه؛ داوری کوتاهمدت و قابل پیشبینی
برخلاف دادرسی که ممکن است از بدوی تا دیوان عالی سالها زمان ببرد، در داوری معمولاً فرایند رسیدگی ظرف چند ماه تمام میشود. ضمن اینکه برخلاف هزینههای رسمی دادگستری، حقالزحمه داور با توافق طرفین قابل تعیین است (ماده ۴۹۷ ق.آ.د.م).
۳. انتخاب داور؛ حق با شماست
در دادگاه قاضی از سوی دستگاه قضا تعیین میشود، اما در داوری، طرفین میتوانید داوری را انتخاب کنید که به موضوع قرارداد شما تسلط دارد، مثلاً مهندس، حسابدار یا وکیل متخصص.
۴. محرمانگی؛ برگ برنده داوری
اگر حفظ اسرار تجاری یا روابط قراردادی برای شما مهم است، داوری انتخاب مناسبتری است. برخلاف جلسات علنی دادگاه، داوری محیطی خصوصی، محرمانه و کنترلشده دارد. این موضوع بهخصوص در قراردادهای تجاری بسیار کلیدی است.
۵. رأی داور؛ قابل اجرا ولی نه بدون چالش
مطابق ماده 488قانون آیین دادرسی مدنی، رأی داور لازمالاجراست؛ اما در شرایطی خاص، میتوان تقاضای ابطال رأی داور را از دادگاه مطرح کرد. دلایلی مانند عدم رعایت تشریفات قانونی، خروج داور از حدود اختیار یا فساد رأی از جمله مواردی است که طبق ماده ۴۸۹ ق.آ.د.م امکان ابطال رأی داوری را فراهم میکند. (مطالعه شرایط ابطال رای داور)
نتیجهگیری:
اگر به دنبال راهی سریعتر، تخصصیتر و کمهزینهتر برای حل اختلافات قراردادی هستید، داوری میتواند انتخاب بهتری باشد. اما شرطش این است که بهدرستی توافق، تنظیم و در صورت نیاز، با دفاع حرفهای پیگیری شود.
من وکیل دادگستری و دانش آموخته دانشگاه تهران در رشته حقوق خصوصی بهصورت تخصصی بر حوزه داوری و ابطال آرای داور تمرکز دارم. اگر رأی داوری علیه شما صادر شده و فکر میکنید غیرقانونی است، یا قصد دارید در قراردادها شرط داوری مطمئن و هوشمندانه بگذارید، خوشحال میشم کمکتون کنم
هنوز نظری برای این پست ثبت نشده است.