حقالزحمه داوری چگونه تعیین میشود؟ بررسی قانون و آییننامه اجرایی
داوری یکی از روشهای حل اختلاف است که در آن طرفین توافق میکنند بهجای دادگاه، اختلاف خود را به داور یا داورانی ارجاع دهند. یکی از مهمترین موضوعات در داوری، تعیین حقالزحمه داور است. در این مقاله به بررسی دقیق قانون و آییننامه اجرایی مربوط به حقالزحمه داوری میپردازیم.
قانون چه میگوید؟
ماده ۴۹۷ | اصل پرداخت با طرفین است
بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، پرداخت حقالزحمه داور بهعهده هر دو طرف دعوا است، مگر آنکه در قرارداد داوری ترتیب دیگری تعیین شده باشد.
پیشنهاد ما:
برای جلوگیری از اختلافات احتمالی و کاهش هزینه برای طرف پیروز، توصیه میشود هنگام تنظیم شرط داوری در قرارداد تصریح شود که حقالزحمه داور بر عهده خواهان رسیدگی داور است و بعد از قطعی شدن رای داور مسئولیت هایی برعهده محکومعلیه رأی است.
ماده ۵۰۰ | توافق خاص ملاک عمل است
اگر قرارداد جداگانهای بین داور و طرفین درباره میزان حقالزحمه تنظیم شده باشد، آن قرارداد ملاک عمل است و آییننامه جایگاه قانونی ندارد.
ماده ۴۹۸ | آییننامه در نبود توافق
اگر هیچ توافقی در خصوص حقالزحمه وجود نداشته باشد، میزان آن طبق آییننامهای است که هر سه سال یکبار توسط وزیر دادگستری تهیه و به تصویب رئیس قوه قضاییه میرسد.
ماده ۴۹۹ | تقسیم حقالزحمه در صورت تعدد داوران
در صورتی که بیش از یک داور انتخاب شود، حقالزحمه باید به طور مساوی بین داوران تقسیم شود مگر اینکه توافق دیگری صورت گرفته باشد.
بررسی آییننامه حقالزحمه داوری
آییننامه اجرایی حقالزحمه داوری، معیارهای مشخصی برای تعیین دستمزد داوران تعریف کرده است. مهمترین مبنا در این آییننامه، میزان خواسته دعوا است که بر اساس آن حقالزحمه به صورت پلکانی محاسبه میشود.
1. تعیین میزان حقالزحمه بر اساس ارزش خواسته
حقالزحمه داور بر اساس آییننامه به شرح زیر محاسبه میشود:
- تا ۱۰ میلیارد ریال: ۱۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ × ۲٪ = ۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (۲۰ میلیون تومان)
- مازاد ۲۰ میلیارد ریال (۳۰ میلیارد – ۱۰ میلیارد): ۲۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ × ۱٪ = ۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (۲۰ میلیون تومان)
مجموع حقالزحمه داور: ۴۰ میلیون تومان
2. حداکثر حقالزحمه در دعاوی مالی
آییننامه سقفی برای حقالزحمه تعیین کرده است تا هزینه داوری به طور غیرمنصفانه افزایش نیابد. این سقف در دعاوی مالی، یک و نیم میلیارد ریال (۱۵۰ میلیون تومان) است.
3. حقالزحمه در دعاوی غیرمالی
در دعاوی غیرمالی، میزان حقالزحمه بر اساس توافق طرفین یا تعیین مرجع قضایی یا شورای حل اختلاف مشخص میشود. این حقالزحمه معمولاً بین ۵ تا ۳۰ میلیون تومان برای هر داور است.
4. نحوه پرداخت و تسویه حقالزحمه
- طرفین باید مبلغ حقالزحمه را پیش از آغاز داوری به حساب سپرده مرکز توسعه حل اختلاف واریز کنند.
- ۲۵٪ از مبلغ حقالزحمه در ابتدای کار به داور یا مؤسسه داوری پرداخت میشود و مابقی پس از اتمام داوری تسویه میگردد.
- در صورت درخواست داور، پرداخت به صورت تقسیط نیز امکانپذیر است.
5. هزینههای جانبی داوری
هزینههایی مانند ترجمه اسناد، کارشناسی، آزمایش، نمونهبرداری و سفرهای خارج از کشور، جدا از حقالزحمه داوری محسوب میشوند و معمولاً به عهده طرفی است که درخواست انجام آنها را دارد.
بهطور خاص، در صورتی که برای رسیدگی به اختلاف نیاز به ارجاع به کارشناس باشد، این هزینه نیز تحت عنوان هزینه جانبی در نظر گرفته میشود.
برای اطلاعات دقیقتر درباره نحوه تعیین و پرداخت هزینه کارشناسی در فرایند داوری، پیشنهاد میکنیم پست مرتبط با کارشناسی در داوری را مطالعه کنید.
6. نکات مهم برای درج شرط داوری در قرارداد
- حتماً در قرارداد نحوه پرداخت حقالزحمه و مسئول پرداخت آن مشخص شود.
- تعیین سقف یا حداقل حقالزحمه برای جلوگیری از اختلافات مالی پیشنهاد میشود.
- توصیه میشود پیشپرداختی مشخص برای شروع داوری تعیین گردد.
- اگر داوران متعدد هستند، نحوه تقسیم حقالزحمه بین آنها را به روشنی در قرارداد بیان کنید.
سوالات متداول درباره حقالزحمه داوری
سؤال ۱: آیا حقالزحمه داور همیشه بین طرفین تقسیم میشود؟
خیر، اگر در قرارداد داوری توافق شده باشد، ممکن است پرداخت حقالزحمه به عهده یک طرف خاص قرار گیرد.
سؤال ۲: آیا میتوان حقالزحمه را به صورت تقسیط پرداخت کرد؟
بله، در صورت موافقت داور، امکان پرداخت تقسیطی وجود دارد.
سؤال ۳: هزینههای جانبی داوری مانند ترجمه و کارشناسی چگونه پرداخت میشود؟
این هزینهها جدا از حقالزحمه بوده و معمولاً به عهده کسی است که درخواست انجام آنها را داده است.
سؤال ۴: سقف حقالزحمه داوری چقدر است؟
حداکثر حقالزحمه در دعاوی مالی ۱۵۰ میلیون تومان تعیین شده است.
سؤال ۵: اگر به دلیل پرداخت نشدن حقالزحمه، داور رأی را خارج از مهلت قانونی صادر کند، چه اتفاقی میافتد؟
اگر پرداخت حقالزحمه داور به تعویق بیفتد و این موضوع باعث شود داور رأی خود را پس از پایان مهلت مقرر صادر کند، رأی صادره ممکن است قابلیت ابطال پیدا کند. در این شرایط، یکی از مهمترین ایراداتی که میتوان به رأی گرفت، تخلف از مواعد داوری و خروج از صلاحیت زمانی داور است.
برای آشنایی با مبانی قانونی و مواردی که ممکن است موجب ابطال رأی داور شوند، توصیه میکنیم پست مرجع «ابطال رأی داوری» را بخوانید.
نتیجهگیری
تعیین حقالزحمه داوری بر اساس قانون و آییننامه اجرایی، راهکار مشخص و عادلانهای برای پرداخت دستمزد داوران فراهم کرده است. با رعایت نکات ذکر شده و درج دقیق شرط داوری در قرارداد، میتوانید از بروز اختلافات مالی جلوگیری کرده و فرایند داوری را تسهیل کنید.
سخن پایانی از نگاه یک وکیل متخصص داوری
داوری روشی کارآمد و سریع برای حل اختلافات است، اما موفقیت آن تا حد زیادی وابسته به تنظیم دقیق قرارداد داوری و شفاف بودن موضوع حقالزحمه داور است. من به عنوان وکیل پایه یک دادگستری که سال هاتس در زمینه داوری مطالعه و فعالیت دارم ، پیشنهادمی کنم که پیش از شروع داوری حتماً باید تمامی جنبههای مالی از جمله میزان و نحوه پرداخت حقالزحمه داور به طور کامل و شفاف در قرارداد یا توافقنامه داوری درج شود.
این شفافیت به شما کمک میکند از بروز اختلافات مالی و تأخیرهای احتمالی جلوگیری کنید و روند داوری سریعتر و بدون چالشهای غیرضروری پیش برود. اگر در خصوص حقالزحمه داوری یا هر موضوع حقوقی مرتبط نیاز به مشاوره تخصصی دارید، من آمادهام تا با تجربه و دانش خود شما را در مسیر درست حقوقی هدایت کنم.
برای مشاوره و دریافت راهنماییهای اختصاصی، از طریق راههای ارتباطی سایت با من تماس بگیرید.
هنوز نظری برای این پست ثبت نشده است.